Blog | 20-07-22 11:45
Een angstige en onzekere zwangerschap
Lieke is in juni bevallen van haar eerste kindje, een zoontje. Ze kon tijdens haar zwangerschap niet zo blij en gelukkig zijn als ze dacht, onzekerheid en angst overheerste enorm. Lieke heeft zich tijdens de zwangerschap eenzaam gevoeld in haar emoties. In de blog vertelt ze over haar ervaring van de zwangerschap en wilt ze de eenzaamheid doorbreken voor (aanstaande) moeders die hetzelfde meemaken.
De meeste verhalen over zwangerschap gaan over hoe bijzonder het is dat je leven in je buik voelt ontstaan, je ervan gaat stralen en je voelt je alsof je de wereld aan kan. Mijn ervaring van zwanger zijn is het tegenovergestelde. Normaal ben ik een zelfverzekerde jonge vrouw, maar eenmaal zwanger werd ik super onzeker, bang en dat voelde eenzaam. Genieten? Dat was niet aan mij besteed.
Op 1 oktober 2020 vroeg in de ochtend stond ik samen met mijn vriend in de badkamer, ik ging een zwangerschapstest doen. Het plan om zwanger te raken, was pas enkele maanden geleden ontstaan en de 2 voorgaande keren waren zonder resultaat. We waren allebei flinke rokers dus als het dit keer raak zou zijn, konden we mooi ‘meedoen’ aan stoptober wat dan als een dekmantel was voor het feit dat we stopten met roken kon fungeren.
Nadat ik de test had gedaan, wachtte we het resultaat af. Huh, twee streepjes? Dat betekent toch ‘zwanger’? We konden onze ogen niet geloven, dus eigenlijk vol ongeloof en beduusd van het resultaat ga ik nog even in bed liggen. Dat kan toch niet waar zijn? We spreken af om allebei te stoppen met roken voor het geval de test inderdaad klopt. Mijn vriend gaat vervolgens naar zijn werk en ook ik ga me klaarmaken voor mijn werkdag. Als ik in de auto zit, begint het kwartje te vallen. De test was positief en dat kán haast niet vals zijn, maar ik wil niet te opgewekt worden, want áls het dan inderdaad klopt dan kan er nog zoveel mis gaan. Ik besluit hier onbewust om mezelf te beschermen tegen teleurstelling.
De volgende dag doe ik weer een test, want eigenlijk kan ik nog steeds niet geloven dat ik echt zwanger ben. Weer positief en daarom bel ik de huisarts, eigenlijk in de veronderstelling dat ik bij hen een potje ochtendurine moet brengen zodat ook zij kunnen testen of ik zwanger ben. Als ik de doktersassistent aan de telefoon heb, feliciteert ze mij en verzoekt me om mezelf aan te melden bij een verloskundige praktijk en wenst me veel succes met mijn zwangerschap. Oké, even schakelen. Welke praktijk ga ik bellen? Ik lees wat reviews en vervolgens heb ik mijn keuze gemaakt. De telefoniste neemt een aantal gegevens met mij door en aan de hand daarvan schat ze in dat ik 4 weken zwanger ben. Vervolgens plannen we een eerste echo in, dat is wanneer ik 8 weken zwanger ben. Ik moet dus nog 4 weken wachten totdat iemand me gaat bevestigen dat ik écht zwanger ben.
De 4 weken tot de eerste echo lijken echt een eeuwigheid te duren. Letterlijk iedere keer als ik naar het toilet ga, check ik of ik heb gebloed. Ik ben zo bang dat het mis zal gaan. Ik zoek op internet op hoeveel vrouwen eerst een miskraam krijgen en dat getal is best hoog. Niet echt bevorderlijk voor mijn angst. Als ik dan ook nog eens kramp krijg onderin mijn buik, is de chaos compleet. We bellen daarom de verloskundige om mijn klachten voor te leggen. Ze stelt dat het waarschijnlijk de innesteling is die ik voel, helemaal niet raar en ik moet lekker een kruikje tegen mijn buik aanleggen om de kramp te verlichten.
Als dan eindelijk de dag van de echo is aangebroken, ben ik behoorlijk nerveus. Ik heb vooraf bij een paar zwangere vriendinnen stiekem gecheckt bij welke praktijk zij zijn aangesloten en 2 van hen zitten bij dezelfde praktijk als ik. Wat je natuurlijk niet wilt, is iemand tegenkomen die je kent. Als we daar aankomen, zijn enkel wij twee in de wachtkamer aanwezig. Dat is al de eerste opluchting. We zijn aan de beurt en ik mag direct gaan liggen. Om te beginnen zet ze het echoapparaatje op mijn buik en al gauw is er een ovaalachtig vormpje te zien en verloskundige ziet direct een hartje kloppen. Ze wilt ook nog inwendig proberen een beeld te krijgen en dan horen we zelfs het hartje kloppen, maar ik blijf op de oppervlakte, want ik blijf mezelf voorhouden dat er nog zoveel mis kan gaan.
Na een succesvolle eerste echo, plannen we de volgende echo en gaan we dus met goed nieuws naar huis. Ik hoor je denken: wat ben je bevoorrecht dat je een kloppend hartje hebt gezien én gehoord. Ja dat is zeker zo, maar toch kon ik niet blij zijn. Angst voor falen en teleurstelling bleef overheersen. En blij zijn terwijl nog alles mis kan gaan? Dat kon ik mezelf niet aandoen.
Vanaf dit moment begin ik van echo naar echo te leven. De eerst volgende echo was drie weken later en als deze goed zou zijn, dan had je een soort van groen licht om mensen om je heen het grote nieuws te vertellen. In de tussentijd bleef ik ieder toilet bezoek checken of ik niet had gebloed en toen de dag van de tweede echo (de termijnecho) aangebroken was, was ik uiteraard weer behoorlijk nerveus. Eenmaal bij de afspraak, mocht ik weer direct gaan liggen zodat we de echo konden gaan maken. Toen het kindje in beeld kwam, was het een wereld van verschil ten opzichte van de vorige echo. Bij de vorige echo keek je naar een klein ovaal propje en nu had het ineens de vorm van een klein mensje. BIZAR! De verloskundige was ontzettend vrolijk en blij voor ons, alsof ze nog nooit zoiets gezien had, want alles zag er goed uit. We kregen de definitieve uitgerekende datum door en gingen dus opnieuw met super goed nieuws naar huis. Ook kregen we een opdracht mee: willen we een nipt test doen of niet?
De keuze wel of geen nipt test vond ik enorm lastig. Natuurlijk wilde ik graag een gezond kindje, maar ik wilde bij een resultaat met afwijking geen keuze moeten maken om de zwangerschap wel of niet te moeten afbreken. Mijn angst voor teleurstelling en falen van deze zwangerschap speelde hierin natuurlijk een hele grote rol. Ik heb dan ook besloten om de nipt test niet te doen.
Nu we een goede termijn echo achter de rug hadden, was het tijd om iedereen het grote nieuws te vertellen. De warme en blije reactie waren overweldigend en hetgeen wat iedereen zei was: GENIET! Tja… dat was juist wat ik niet kon. Ik voelde me schuldig dat het ons zo voor de wind was gegaan maar ik niet blij kon zijn. Wat had ik nou te klagen? Binnen de kortste keren was ik zwanger, ik heb geen miskraam gehad en alles ziet er vooralsnog goed uit. Waarom was ik dan niet blij? Een stemmetje in mijn hoofd bleef maar zeggen dat er nog van alles mis kon gaan en ik was bang dat mijn lichaam deze bijzondere taak niet kon volbrengen, dat mijn lichaam zou falen.
Ik leefde dus van echo naar echo en de echo waar ik in het bijzonder naar uitkeek was de geslachtsecho. Een jongen of meisje, het maakte me niet uit. Ik wilde gewoon weten wat het zou gaan worden en bovenal keek ik er natuurlijk naar uit om weer even naar dat kleine mensje te kijken. Zien of het allemaal nog goed was binnen in de buik. Helaas werd 2 dagen voordat mijn geslachtsecho zou gaan plaatsvinden het complete land in lockdown gegooid in verband met het stijgende aantal coronapatiënten. Hierdoor konden enkel medisch noodzakelijke echo’s doorgaan en een geslachtsecho was niet medisch noodzakelijk, maar viel onder de noemer ‘pretecho’. Ik was er kapot van, de tranen stroomden over mijn wangen. Ik keek hier zó naar uit en nu werd het van me afgepakt. Ik voelde verslagen en tekortgedaan.
Mijn vriend zag natuurlijk ook mijn emoties en wilde wat voor me doen. Hij besloot op zoek te gaan naar een praktijk die nog wel die echo wilde uitvoeren. Ze waren namelijk gewoon open en wie zou gaan checken voor welke echo ik kwam? Na een poosje zoeken vond hij een praktijk die de uitzondering wel wilde maken en dus heeft hij direct een afspraak gemaakt. Iets later dan gepland zaten we dan toch in de auto om de echo te laten maken. Uiteraard was ik weer nerveus. Eenmaal daar bleek ons kindje zich niet zomaar bloot te willen geven. Nadat de echoscopiste bijna wilde opgegeven, konden we het eindelijk zien: een jongen!
Er was nog 1 obstakel, namelijk de 20 weken echo. De ‘medische’ keuring waarin ze heel veel kunnen zien en ook kunnen zien als je kindje bij geboorte geen levensvatbaarheid heeft of ernstige afwijkingen. Ik was gewaarschuwd dat het een spannende echo is waarbij de echoscopiste pas aan het einde zegt of het wel of niet goed is. Echter hadden wij een enorm lieve vrouw die per onderdeel direct vertelde waar we naar keken en of het er goed uitzag. Alles zag er goed uit, niks om ons zorgen over te maken.
Na de positieve 20 weken echo begon ik eindelijk wat tot rust te komen. De frequentie dat ik ons kindje voelde bewegen werd steeds hoger waardoor ik keer op keer de bevestiging kreeg dat alles in orde was daar binnen. Door iedere beweging werd ik vervuld met warmte en kon ik eindelijk ergens van genieten en als ik dan ook nog eens voorbij week 24 kom waar je kindje bij vroeggeboorte levensvatbaar is, kan ik opgelucht ademhalen en gaan de weken ineens heel snel voorbij. Daarnaast voelde ik me vanaf dat moment comfortabel genoeg om te beginnen met shoppen van kleertjes, dekentjes, ledikant enzovoort. Dit had ik allemaal uitgesteld want stel dat het mis zou gaan dan had ik allemaal spulletjes had met een verschrikkelijke herinnering.
Toen ik 27 weken zwanger was, plande ik een 3D pretecho in. Een rib uit je lijf, maar absoluut de moeite waard. Hier gaat het even niet om hoe je kindje ontwikkelt, hoe groot het hoofdje is en wat de omtrek van de buik is. Gewoon kijken naar dat wondertje in je buik, hoe hij eruit ziet en wat hij daar allemaal doet. Dit was de eerste keer dat ik kon genieten van een echo en naar hetgeen kon kijken die ik graag wilde zien.
Kosten wat het kost wilde ik 4 weken voor mijn uitgerekende datum met zwangerschapsverlof, want ik wilde zoveel mogelijk tijd met mijn kindje. Ik snap nu waarom dit de max is, want die laatste week was flink aanpoten en dat terwijl ik een kantoorbaan had. Zoals iedere zwangere vrouw was ik het de laatste weken helemaal zat. Bij 38 weken sliep in nauwelijks, de koek was voor mij wel op. Daar zat ik weer, met tranen in mijn ogen bij de verloskundige, ik was het helemaal zat. Ze begreep me maar drukte me wel op het hart dat het nog zo 4 weken zou kunnen duren en dat ik er dus rekening mee moest houden dat ik nog wel even moest volhouden. Gelukkig hoefde ik geen 4 weken te wachten en begonnen enkele dagen later de voorweeën en werd op precies 39 weken, na een korte en fijne bevalling, onze kerngezonde zoon geboren. Wat was deze zwangerschap een hell of a ride, but I did it!
Ik hoop dat we een taboe met z’n allen kunnen doorbreken. Het is soms zwaar of lastig om zwanger of moeder te zijn en dat is helemaal prima! Meestal worden alleen de leuke dingen uitgelicht en daardoor had ik het gevoel dat mijn emoties niet goed waren. Dat maakte mij eenzaam, terwijl ik zeker weet dat veel meer (aanstaande) moeders deze emoties hebben. Ik heb er nooit een geheim van gemaakt hoe ik mij tijdens mijn zwangerschap voelde. Ik wilde de eenzaamheid doorbreken door erover te praten. Sommige mensen gaven een luisterend oor, maar de meerderheid gaf nauwelijks respons. Laten we onze emoties beter bespreekbaar maken, de fijne maar juist ook de minder fijne. Het is nu eenmaal niet altijd rozenkleurig, daar ben je mens en moeder voor.
De meeste verhalen over zwangerschap gaan over hoe bijzonder het is dat je leven in je buik voelt ontstaan, je ervan gaat stralen en je voelt je alsof je de wereld aan kan. Mijn ervaring van zwanger zijn is het tegenovergestelde. Normaal ben ik een zelfverzekerde jonge vrouw, maar eenmaal zwanger werd ik super onzeker, bang en dat voelde eenzaam. Genieten? Dat was niet aan mij besteed.
Op 1 oktober 2020 vroeg in de ochtend stond ik samen met mijn vriend in de badkamer, ik ging een zwangerschapstest doen. Het plan om zwanger te raken, was pas enkele maanden geleden ontstaan en de 2 voorgaande keren waren zonder resultaat. We waren allebei flinke rokers dus als het dit keer raak zou zijn, konden we mooi ‘meedoen’ aan stoptober wat dan als een dekmantel was voor het feit dat we stopten met roken kon fungeren.
Nadat ik de test had gedaan, wachtte we het resultaat af. Huh, twee streepjes? Dat betekent toch ‘zwanger’? We konden onze ogen niet geloven, dus eigenlijk vol ongeloof en beduusd van het resultaat ga ik nog even in bed liggen. Dat kan toch niet waar zijn? We spreken af om allebei te stoppen met roken voor het geval de test inderdaad klopt. Mijn vriend gaat vervolgens naar zijn werk en ook ik ga me klaarmaken voor mijn werkdag. Als ik in de auto zit, begint het kwartje te vallen. De test was positief en dat kán haast niet vals zijn, maar ik wil niet te opgewekt worden, want áls het dan inderdaad klopt dan kan er nog zoveel mis gaan. Ik besluit hier onbewust om mezelf te beschermen tegen teleurstelling.
De volgende dag doe ik weer een test, want eigenlijk kan ik nog steeds niet geloven dat ik echt zwanger ben. Weer positief en daarom bel ik de huisarts, eigenlijk in de veronderstelling dat ik bij hen een potje ochtendurine moet brengen zodat ook zij kunnen testen of ik zwanger ben. Als ik de doktersassistent aan de telefoon heb, feliciteert ze mij en verzoekt me om mezelf aan te melden bij een verloskundige praktijk en wenst me veel succes met mijn zwangerschap. Oké, even schakelen. Welke praktijk ga ik bellen? Ik lees wat reviews en vervolgens heb ik mijn keuze gemaakt. De telefoniste neemt een aantal gegevens met mij door en aan de hand daarvan schat ze in dat ik 4 weken zwanger ben. Vervolgens plannen we een eerste echo in, dat is wanneer ik 8 weken zwanger ben. Ik moet dus nog 4 weken wachten totdat iemand me gaat bevestigen dat ik écht zwanger ben.
De 4 weken tot de eerste echo lijken echt een eeuwigheid te duren. Letterlijk iedere keer als ik naar het toilet ga, check ik of ik heb gebloed. Ik ben zo bang dat het mis zal gaan. Ik zoek op internet op hoeveel vrouwen eerst een miskraam krijgen en dat getal is best hoog. Niet echt bevorderlijk voor mijn angst. Als ik dan ook nog eens kramp krijg onderin mijn buik, is de chaos compleet. We bellen daarom de verloskundige om mijn klachten voor te leggen. Ze stelt dat het waarschijnlijk de innesteling is die ik voel, helemaal niet raar en ik moet lekker een kruikje tegen mijn buik aanleggen om de kramp te verlichten.
Als dan eindelijk de dag van de echo is aangebroken, ben ik behoorlijk nerveus. Ik heb vooraf bij een paar zwangere vriendinnen stiekem gecheckt bij welke praktijk zij zijn aangesloten en 2 van hen zitten bij dezelfde praktijk als ik. Wat je natuurlijk niet wilt, is iemand tegenkomen die je kent. Als we daar aankomen, zijn enkel wij twee in de wachtkamer aanwezig. Dat is al de eerste opluchting. We zijn aan de beurt en ik mag direct gaan liggen. Om te beginnen zet ze het echoapparaatje op mijn buik en al gauw is er een ovaalachtig vormpje te zien en verloskundige ziet direct een hartje kloppen. Ze wilt ook nog inwendig proberen een beeld te krijgen en dan horen we zelfs het hartje kloppen, maar ik blijf op de oppervlakte, want ik blijf mezelf voorhouden dat er nog zoveel mis kan gaan.
Na een succesvolle eerste echo, plannen we de volgende echo en gaan we dus met goed nieuws naar huis. Ik hoor je denken: wat ben je bevoorrecht dat je een kloppend hartje hebt gezien én gehoord. Ja dat is zeker zo, maar toch kon ik niet blij zijn. Angst voor falen en teleurstelling bleef overheersen. En blij zijn terwijl nog alles mis kan gaan? Dat kon ik mezelf niet aandoen.
Vanaf dit moment begin ik van echo naar echo te leven. De eerst volgende echo was drie weken later en als deze goed zou zijn, dan had je een soort van groen licht om mensen om je heen het grote nieuws te vertellen. In de tussentijd bleef ik ieder toilet bezoek checken of ik niet had gebloed en toen de dag van de tweede echo (de termijnecho) aangebroken was, was ik uiteraard weer behoorlijk nerveus. Eenmaal bij de afspraak, mocht ik weer direct gaan liggen zodat we de echo konden gaan maken. Toen het kindje in beeld kwam, was het een wereld van verschil ten opzichte van de vorige echo. Bij de vorige echo keek je naar een klein ovaal propje en nu had het ineens de vorm van een klein mensje. BIZAR! De verloskundige was ontzettend vrolijk en blij voor ons, alsof ze nog nooit zoiets gezien had, want alles zag er goed uit. We kregen de definitieve uitgerekende datum door en gingen dus opnieuw met super goed nieuws naar huis. Ook kregen we een opdracht mee: willen we een nipt test doen of niet?
De keuze wel of geen nipt test vond ik enorm lastig. Natuurlijk wilde ik graag een gezond kindje, maar ik wilde bij een resultaat met afwijking geen keuze moeten maken om de zwangerschap wel of niet te moeten afbreken. Mijn angst voor teleurstelling en falen van deze zwangerschap speelde hierin natuurlijk een hele grote rol. Ik heb dan ook besloten om de nipt test niet te doen.
Nu we een goede termijn echo achter de rug hadden, was het tijd om iedereen het grote nieuws te vertellen. De warme en blije reactie waren overweldigend en hetgeen wat iedereen zei was: GENIET! Tja… dat was juist wat ik niet kon. Ik voelde me schuldig dat het ons zo voor de wind was gegaan maar ik niet blij kon zijn. Wat had ik nou te klagen? Binnen de kortste keren was ik zwanger, ik heb geen miskraam gehad en alles ziet er vooralsnog goed uit. Waarom was ik dan niet blij? Een stemmetje in mijn hoofd bleef maar zeggen dat er nog van alles mis kon gaan en ik was bang dat mijn lichaam deze bijzondere taak niet kon volbrengen, dat mijn lichaam zou falen.
Ik leefde dus van echo naar echo en de echo waar ik in het bijzonder naar uitkeek was de geslachtsecho. Een jongen of meisje, het maakte me niet uit. Ik wilde gewoon weten wat het zou gaan worden en bovenal keek ik er natuurlijk naar uit om weer even naar dat kleine mensje te kijken. Zien of het allemaal nog goed was binnen in de buik. Helaas werd 2 dagen voordat mijn geslachtsecho zou gaan plaatsvinden het complete land in lockdown gegooid in verband met het stijgende aantal coronapatiënten. Hierdoor konden enkel medisch noodzakelijke echo’s doorgaan en een geslachtsecho was niet medisch noodzakelijk, maar viel onder de noemer ‘pretecho’. Ik was er kapot van, de tranen stroomden over mijn wangen. Ik keek hier zó naar uit en nu werd het van me afgepakt. Ik voelde verslagen en tekortgedaan.
Mijn vriend zag natuurlijk ook mijn emoties en wilde wat voor me doen. Hij besloot op zoek te gaan naar een praktijk die nog wel die echo wilde uitvoeren. Ze waren namelijk gewoon open en wie zou gaan checken voor welke echo ik kwam? Na een poosje zoeken vond hij een praktijk die de uitzondering wel wilde maken en dus heeft hij direct een afspraak gemaakt. Iets later dan gepland zaten we dan toch in de auto om de echo te laten maken. Uiteraard was ik weer nerveus. Eenmaal daar bleek ons kindje zich niet zomaar bloot te willen geven. Nadat de echoscopiste bijna wilde opgegeven, konden we het eindelijk zien: een jongen!
Er was nog 1 obstakel, namelijk de 20 weken echo. De ‘medische’ keuring waarin ze heel veel kunnen zien en ook kunnen zien als je kindje bij geboorte geen levensvatbaarheid heeft of ernstige afwijkingen. Ik was gewaarschuwd dat het een spannende echo is waarbij de echoscopiste pas aan het einde zegt of het wel of niet goed is. Echter hadden wij een enorm lieve vrouw die per onderdeel direct vertelde waar we naar keken en of het er goed uitzag. Alles zag er goed uit, niks om ons zorgen over te maken.
Na de positieve 20 weken echo begon ik eindelijk wat tot rust te komen. De frequentie dat ik ons kindje voelde bewegen werd steeds hoger waardoor ik keer op keer de bevestiging kreeg dat alles in orde was daar binnen. Door iedere beweging werd ik vervuld met warmte en kon ik eindelijk ergens van genieten en als ik dan ook nog eens voorbij week 24 kom waar je kindje bij vroeggeboorte levensvatbaar is, kan ik opgelucht ademhalen en gaan de weken ineens heel snel voorbij. Daarnaast voelde ik me vanaf dat moment comfortabel genoeg om te beginnen met shoppen van kleertjes, dekentjes, ledikant enzovoort. Dit had ik allemaal uitgesteld want stel dat het mis zou gaan dan had ik allemaal spulletjes had met een verschrikkelijke herinnering.
Toen ik 27 weken zwanger was, plande ik een 3D pretecho in. Een rib uit je lijf, maar absoluut de moeite waard. Hier gaat het even niet om hoe je kindje ontwikkelt, hoe groot het hoofdje is en wat de omtrek van de buik is. Gewoon kijken naar dat wondertje in je buik, hoe hij eruit ziet en wat hij daar allemaal doet. Dit was de eerste keer dat ik kon genieten van een echo en naar hetgeen kon kijken die ik graag wilde zien.
Kosten wat het kost wilde ik 4 weken voor mijn uitgerekende datum met zwangerschapsverlof, want ik wilde zoveel mogelijk tijd met mijn kindje. Ik snap nu waarom dit de max is, want die laatste week was flink aanpoten en dat terwijl ik een kantoorbaan had. Zoals iedere zwangere vrouw was ik het de laatste weken helemaal zat. Bij 38 weken sliep in nauwelijks, de koek was voor mij wel op. Daar zat ik weer, met tranen in mijn ogen bij de verloskundige, ik was het helemaal zat. Ze begreep me maar drukte me wel op het hart dat het nog zo 4 weken zou kunnen duren en dat ik er dus rekening mee moest houden dat ik nog wel even moest volhouden. Gelukkig hoefde ik geen 4 weken te wachten en begonnen enkele dagen later de voorweeën en werd op precies 39 weken, na een korte en fijne bevalling, onze kerngezonde zoon geboren. Wat was deze zwangerschap een hell of a ride, but I did it!
Ik hoop dat we een taboe met z’n allen kunnen doorbreken. Het is soms zwaar of lastig om zwanger of moeder te zijn en dat is helemaal prima! Meestal worden alleen de leuke dingen uitgelicht en daardoor had ik het gevoel dat mijn emoties niet goed waren. Dat maakte mij eenzaam, terwijl ik zeker weet dat veel meer (aanstaande) moeders deze emoties hebben. Ik heb er nooit een geheim van gemaakt hoe ik mij tijdens mijn zwangerschap voelde. Ik wilde de eenzaamheid doorbreken door erover te praten. Sommige mensen gaven een luisterend oor, maar de meerderheid gaf nauwelijks respons. Laten we onze emoties beter bespreekbaar maken, de fijne maar juist ook de minder fijne. Het is nu eenmaal niet altijd rozenkleurig, daar ben je mens en moeder voor.